Tøkkirnar streyma inn úr Íslandi

Vinir okkar Færeyingar, sem hafa sýnt okkur sérstakan vinarhug, taka líka vel eftir því að við kunnum að meta þeirra góða hug og fölskvalausa vináttu. 

Fréttir um þetta má lesa hér og einnig um umræður á Alþingi í dag.

Fornaldarhagfræði Alþjóðagjaldeyrissjóðsins

Ákvörðun Seðlabankans að hækka stýrivexti um 50%, í 18% byggist á skilyrðum Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) við lánveitingu til Íslands vegna efnahagskreppunnar.  Ýmsir höfðu varað við því að ganga sjóðnum á hönd og héldu því fram að skilyrðin yrðu óaðgengileg.  Leiðtogar ríkisstjórnarflokkanna sögðu hins vegar engin skilyrðium aðgerðir  fylgja sem við myndum ekki þurfa að grípa til hvort eð væri.  Ekki gat ég betur heyrt en verkalýðsleiðtoginn, forseti ASÍ, væri sömu skoðunar.

En nú er að koma í ljós hvað hékk á spýtunni.  Gamaldags kennisetningar hagfræðinnar ráða för, rétt eins og þegar AGS kom til skjalanna í efnahagskreppunni í Asíu í lok síðustu aldar.  Með fullkomnlega misheppnuðum árangri.  Jón Daníelsson, dósent í hagfræði við hinn virta London School of Economics í London var í viðtali við Ríkisútvarpið í dag um vaxtahækkunina.  Þessi frétt á vefsíðu RÚV er athyglisverð:

"Jón Daníelsson, dósent við London School of Economics, segir undarlegt að Seðlabankinn skuli hafa hækkað stýrivexti þegar Seðlabankar um allan heim hafi lækkað vextina. Hann segir að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hafi alltaf krafist mikilla vaxtahækkana og byggt á gamaldags hagfræði sem segi að hærri vextir styrki gengi gjaldmiðla.

Það hafi haft hræðilegar afleiðingar í Asíu þegar Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hækkaði vexti þar. Gengið hefði haldið áfram að hrynja og hagkerfið fylgt á eftir. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn virðist því ekki hafa lært lexíuna af þeirri reynslu, segir Jón.

Jón segir hugmyndina rétta um að hækkun vaxta styrki krónuna til skamms tíma. Það hafi hins vegar miklu alvarlegri afleiðingar fyrir heimilin og fyrirtækin í landinu og óvíst að þetta takist. Jón segir það því heppilegra að halda vöxtunum lágum, auka peningaframboð og taka verðbólguskellinn til skamms tíma og grípa til aðgerða til hjálpar heimilum og fyrirtækjum í landinu."

 

Sveitarfélögin á berangri - neyðaráætlun er nauðsynleg

Í fyrirspurnatíma á Alþingi í dag vakti ég athygli á vanda sveitarfélaganna og spurði samgönguráðherra til hvaða ráðstafana yrði gripið til að bæta stöðu þeirra.

Sveitarfélögin verða nú fyrir miklu tekjutapi vegna stöðu efnahagsmála.  Útsvarstekjur lækka, framlög í jöfnunarsjóð sveitarfélaga lækka, í fjárlagafrumvarpi fyrir næsta ár er fellt niður sérstakt aukaframlag í jöfnunarsjóð að fjárhæð 1.400 mkr. og loks gerir fjárlagafrv. ráð fyrir að lækka álagningarhlutfall fasteignaskatts af opinberum byggingum, og er sú ákvörðun tekin án nokkurs samráðs við sveitarfélögin, sem er brot á samstarfssáttmála ríkis og sveitarfélaga.  Tekjutap sveitarfélaganna vegna aukaframlagsins í jöfnunarsjóð og breytingum á fasteignaskatti verða rúmlega 2 milljarðar króna.  Lækkun framlaga í jöfnunarsjóð vegna lækkandi tekjuskatts mun að líkindum nema sömu fjárhæð að lágmarki.  Þessu til viðbótar munu sveitarfélögin á næstu vikum og mánuðum þurfa að efla stoðþjónustu sína, einkum fjárhagsaðstoð.

Svör samgönguráðherra vekja ekki von um að verið sé að taka á vanda sveitarfélaganna af nokkurri festu.  Engar tillögur eða hugmyndir um aðgerðir eru mótaðar og ráðherra virðist ekki taka samstarfssáttmála ríkis og sveitarfélaga alvarlega.  Það blasir því við að sveitarfélögin eiga engan málsvara í ríkisstjórninni eins og þau svo sannarlega þyrfti á að halda, ekki síst við þær aðstæður sem nú ríkja.  Nú þarf að vinna neyðaráætlun vegna vanda þeirra og það þarf að hafa hraðar hendur.  Annars er hætt við að fari mjög illa hjá mörgum þeirra.

 

Eins og við var að búast frá AGS

Stýrivaxtahækkun Seðlabankans í dag, um 50%, var augljóslega ein af kröfum Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS).  Ríkisstjórnin, sem sagði að engin skilyrði fylgdu láni sjóðsins sem við myndum ekki þurfa að grípa til hvort eð væri, bendir til að ríkisstjórnin hafi annað hvort ekki vitað hvað var í pípunum, eða að hún hafi sjálf talið nauðsynlegt að stórhækka stýrivexti.

Þessi skilyrði sjóðsins koma þó ekki á óvart.  Það er nákvæmlega svona sem hann hefur starfað víða um lönd og skilið eftir sig sviðna jörð.

Meginrökin eru þau að það þurfi að slá á verðbólguna og það hratt.  Og í annan stað að koma í veg fyrir fjármagnsflutninga úr landi.  Afleiðingarnar verða fjöldaatvinnuleysi, gjaldþrot heimila og fyrirtækja.  Það er það sem fylgir í pakka AGS.  Mér finnst ótrúlegt að íslenskir jafnaðarmenn, og jafnvel forystumaður í Alþýðusambandinu, tali með svo mikilli mærð um aðkomu þessa sjóðs að efnahagsmálum Íslendinga.  Getur verið að það sé markmið þessara aðila að við þurfum að horfa hér upp á geigvænlegt atvinnuleysi og landflótta?  Eða er það markmiðið um ESB-aðild sem ræður för?  Helgar tilgangurinn meðalið?  Því verður vart trúað.

Vaxtahækkun vegna IMF

Eins og við var að búast frá AGS

Stýrivaxtahækkun Seðlabankans í dag, um 50%, var augljóslega ein af kröfum Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS).  Ríkisstjórnin, sem sagði að engin skilyrði fylgdu láni sjóðsins sem við myndum ekki þurfa að grípa til hvort eð væri, bendir til að ríkisstjórnin hafi annað hvort ekki vitað hvað var í pípunum, eða að hún hafi sjálf talið nauðsynlegt að stórhækka stýrivexti.

Þessi skilyrði sjóðsins koma þó ekki á óvart.  Það er nákvæmlega svona sem hann hefur starfað víða um lönd og skilið eftir sig sviðna jörð.

Meginrökin eru þau að það þurfi að slá á verðbólguna og það hratt.  Og í annan stað að koma í veg fyrir fjármagnsflutninga úr landi.  Afleiðingarnar verða fjöldaatvinnuleysi, gjaldþrot heimila og fyrirtækja.  Það er það sem fylgir í pakka AGS.  Mér finnst ótrúlegt að íslenskir jafnaðarmenn, og jafnvel forystumaður í Alþýðusambandinu, tali með svo mikilli mærð um aðkomu þessa sjóðs að efnahagsmálum Íslendinga.  Getur verið að það sé markmið þessara aðila að við þurfum að horfa hér upp á geigvænlegt atvinnuleysi og landflótta?  Eða er það markmiðið um ESB-aðild sem ræður för?  Helgar tilgangurinn meðalið?  Því verður vart trúað.

Stýrivextir hækkaðir um 6 prósentur

Íslensk velferð - hvað nú?

Eftirfarandi grein eftir mig birtist á heimasíðu SV (systurflokks VG í Noregi):

Er det mulig at et velstående og rikt samfunn kollapser? Dette er et høyst aktuelt spørsmål som mange, ja de fleste islendinger spør seg nå om stunder. Og ikke bare islendinger, men mange andre i våre naboland og rundt omkring i verden. Er det kapitalismens sammenbrudd vi nå ser i øynene?

Nánar

Norskir fjölmiðlar greina frá kröfu um afsögn forsætisráðherra

Dagblaðið Aftenposten í Noregi greinir frá kröfu mótmælenda í Reykjavík í gær.  Þar er bæði krafist afsagnar forsætisráðherra og seðlabankastjóra.  Frétt Aftenposten má lesa m.a. hér.

 

 

Tímabær vinstrisveifla

Niðurstöður skoðanakönnunar Fréttablaðsins eru um margt athyglisverðar. En helstu tíðindin og þau augljósustu eru þessi: það er orðin skýr og löngu tímabær vinstrisveifla meðal Íslendinga.

Samkvæmt könnunini fengju Samfylking og Vinstri græn 39 þingmenn kjörna en Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur (sem stjórnuðu hér saman útrásinni og einkavæðingunni í 12 ár) fengju 24 þingmenn.  Frjálslyndi flokkurinn næði ekki 5% lágmarkinu til að fá kjörna þingmenn.

Fylgi við ríkisstjórnina dalar sömuleiðis mikið og er nú aðeins um 40% þótt um 65% segist styðja flokkana tvo sem nú sitja í ríkisstjórn.  Sérstaka athygli vekur að um helmingur kjósenda Samfylkingarinnar styður ekki ríkisstjórnina.  Það er því ekki hægt að lesa í þessar niðurstöður með öðrum hætti en þeim að landsmenn séu að gera kröfur um viðsnúning á stjórnarstefnunni, að sjónarmið réttlætis, jöfnuðar og samhygðar ráði ferð og taki við af græðginni, misskiptingunni og sérhyggjunni sem Sjálfstæðisflokkurinn er og hefur verið í fararbroddi fyrir.  Í samstarfi að vísu við aðra flokka, Alþýðuflokkinn, Framsóknarflokkinn og nú Samfylkinguna.  Það er hins vegar engin ástæða fyrir Samfylkinguna, Jafnaðarflokk Íslands, að sitja föst í neti frjálshyggjunnar, það eru sannarlega aðrir kostir í boði og þjóðin vill þá.

Engum blöðum er um það að fletta að um þessar mundir er  jarðvegur fyrir verulega breytta stjórnarstefnu.  Ýmsir halda því fram að það sé málefnalega langt á milli Vinstri grænna og Samfylkingar og þessi flokkar eigi erfitt með að starfa saman.  Það hygg ég að sé bábylja.  Vissulega hafa Vinstri græn í stjórnarandstöðu á Alþingi haft uppi hvassa gagnrýni á Samfylkinguna sem situr í stjórn í skjóli Sjálfstæðisflokksins.  Og Samfylkingin svarað stjórnandstöðu VG fullum hálsi.  Það er eðlilegt.  En kjarni málsins er þó sá að báðir þessir flokkar eiga djúpar rætur meðal almenns launafólks, verkalýðshreyfingarinnar, og bera hag þess mjög fyrir brjósti.  Báðir flokkarnir hafa talað fyrir jafnrétti á öllum sviðum, afnámi kynbundins launamunar, bættum hag elli- og örorkulífeyrisþega, eflingu menntunar og menningar, meira gagnsæi í opinberri stjórnsýslu, sameign þjóðarinnar á auðlindum, sjálfbærri þróun, stuðningi við baráttu fátækra þjóða fyrir frelsi og efnahags- og félagslegum umbótum og svo mætti áfram telja.  Þótt þá greini oft á um leiðir er engin ástæða til að ætla annað en að stjórn þessara flokka yrði samhent og sterk.

Líklegt er að einhverjir bendi á ólíka sýn flokkanna tveggja á utanríkismál og víst er um það að á því sviði eru markmið flokkanna ólík.  En við lifum á síbreytilegum tímum, þar sem afstaða og markmið eru breytingum undiropin.  Skýrt dæmi um það er afstaða okkar til Breta, sem við höfum lengi talið til vinaþjóðar okkar.  Stórpólitísk deilumál undanfarinna ára, eins og afstaðan til Atlantshafsbandalagsins, Evrópusambandsins, Rússlands o.s.frv. lýtur einnig lögmálum breytinga.  Hornsteinn traustrar utanríkisstefnu verður þó líklega ávallt samstarf okkar á vettvangi norrænna þjóða, Sameinuðu þjóðanna, Evrópuráðsins og Öryggis- og samvinnustofnunar Evrópu og baráttan fyrir friði og mannréttindum.

Vinstri græn hafa talað fyrir því að þegar við höfum komist í gegnum erfiðasta hjallann í þeim efnahagsþrengingum sem við tökumst nú á við, þurfi að endurmeta frá grunni þau pólitísku leiðarljós sem eiga að varða veginn til framtíðar.  Það er aðeins þjóðin sjálf sem getur tekið þær ákvarðanir sem þarf að taka í því efni og það hlýtur að gerast áður en mjög langt um líður.

Minnihluti styður stjórnina

Kynbundinn launamunur staðfestur

Nú hefur ríkið staðfest kynbundinn launamun í æðstu stjórnunarstöðum í ríkisbönkunum nýju.  Bankastjóri Kaupþings fær 1950 þús. kr. á mánuði en bankastjóri Glitnis fær 1750 þús. kr.  Bankastjóri Kaupþings er karl en bankastjóri Glitnis er kona.  Og nú er þessi kynbundni launamunur á ábyrgð ríkisstjórnarinnar. Hvernig skýra þær Ingibjörg Sólrún og Jóhanna Sigurðardóttir þennan mun? Og eru þetta ekki býsna há laun miðað við það sem þjóðin almennt býr við?

Finnur launahæstur

Höfnum loftrýmisæfingum Breta

Þingflokkur Vinstri grænna leggur fram á Alþingi þingsályktunartillögu um að fella niður fyrirhugaðar loftrýmisæfingar Breta hér við land í desember nk.  Tillagan er svohljóðandi:

VG vill ekki gæslu Breta